België, een land van bubbels
Het is een publiek geheim: wij Belgen zijn een land van bubbels. Jaarlijks consumeren we meer dan 20 miljoen liter mousserende wijn. En of die bubbels nu Champagne, Cremant, Cava of Prosseco heten, wij lusten ze allemaal.
Minder bekend is dat België zelf ook een producent van mousserende wijn is. Meer zelfs, ongeveer de helft van alle wijn die in België gemaakt wordt, is mousserende wijn. In Wallonië is dat zelfs bijna 2/3 van het totaal. Het feit dat de twee grootste Belgische wijnproducenten, Chant d’Eole (52 ha) en Domain des Agaises (Ruffus) (40 ha), in Wallonië liggen en dat die uitsluitend mousserende wijnen maken, is daar natuurlijk niet vreemd aan. In 2023, een recordjaar voor de Belgische wijnbouw, werd er maar liefst 1.809.291 liter mousserende wijn gemaakt in België. Zelfs in 2024, een annus horribilis, was dat nog steeds 659.604 liter en dat op een totaal van respectievelijk 3.434.604 liter (2023) en 1.223.747 liter (2024).
Hoewel onze totale wijnproductie nog altijd maar een fractie is van de productie in grote wijnlanden zoals Frankrijk, Duitsland, Italië en Spanje, wordt er ook bij ons hard gewerkt aan de kwaliteit van onz wijnen. Met dat doel werden er zowel aan Vlaamse kant als aan Waalse kant (landbouw is een gewestelijke materie, weet je wel) een aantal zogenaamde BOB’s (Beschermde Oorsprongsbenamingen)/AOP’s (Appellations de Origine Protégée) in het leven geroepen . Wijnen die aan bepaalde kwaliteitseisen voldoen, mogen zo een BOB/AOP op hun etiket vermelden. De filosofie hierachter is dat de consument zo weet dat hij een kwaliteitsproduct in handen heeft. Dergelijke BOB’s zijn er voor stille wijn vb. BOB Hagelandse Wijn, BOB Heuvellandse Wijn, de unieke, grensoverschrijdende BOB Maasvallei Limburg, …, maar ook de mousserende wijnen hebben hun BOB’s. In Vlaanderen is er de BOB Vlaamse Mousserende Kwaliteitswijn en in Wallonië zijn er zelfs twee, de AOP Crémant de Wallonie en de AOP Vins Mousseux de Qualité de Wallonie.
Dergelijke BOB’s/AOP’s zijn bij voorkeur niet alleen een kwaliteitslabel, maar dragen ook bij aan de promotie van de wijnen bij een groot publiek. Vraag maar eens in de (AOP) Champagne wat daar precies mee bedoeld wordt. Voor mij een glas Champagne aub! … Voor heel wat Belgische producenten van mousserende wijn was het al lang een frustratie dat de Belgische BOB/AOP-benamingen niet zo lekker bekten en onvoldoende de eigenheid van het Belgische product benadrukten. Ze wilden geen “crémant” zijn, want daarvan hebben ze er in Frankrijk al genoeg en bovendien wilden een aantal ambitieuze wijnbouwers zich helemaal niet meten met de “eenvoudige” crémants, maar wel met de Champagnes en de Franciacorta’s van deze wereld. Ondanks de kwaliteitsverschillen tussen de verschillende mousserende wijnen in ons land, is die ambitie niet helemaal uit de lucht gegrepen. De Belgische mousserende wijnen gooien al een paar jaar hoge ogen op internationale concours en in 2019 werd de Cuvée Prestige 2014 Brut Blanc de Blancs van Chant d’Eole in een blinde proeverij uitgeroepen tot beste mousserende wijn ter wereld.
Belbul does the trick
Hoog tijd dus om de commerciële en de kwaliteitsbelangen wat meer te stroomlijnen en met een naam te komen die, hopelijk, bij de consumenten in de toekomst een belletje zal doen rinkelen. Het gonsde al een tijd van de geruchten dat het nieuwe label niet apart zou uitgerold worden voor Vlaanderen en Wallonie, maar dat de Belgische wijnbouwers, vertegenwoordigd door hun twee belangenverenigingen, de Vereniging van Belgische Wijnbouwers (Vlaanderen) en de Association des Vignerons de Wallonie, de handen in elkaar zouden slaan en met een gezamenlijk label zouden komen.
Op 12 mei 2025 was het dan zover. In de statige Brusselse Villa Empain verzamelde de fine fleur van de Belgische wijnbouw zich en met het nodige decorum werd de nieuwe naam onthuld … Belbul, met een referentie zowel naar de Vlaamse “belletjes” als naar de Franse “bulles”, maar natuurlijk ook naar Bel-gië. De nieuwe naam is geen BOB/AOP, maar wordt gepresenteerd als een nieuw kwaliteitslabel dat staat voor wijn gemaakt van 100% Belgische druiven, die verwerkt zijn in België, méthode traditionelle met 9 maand veroudering sur lie en 12 maand sur lattes. In de praktijk betekent dit momenteel dat enkel de wijndomeinen die momenteel al in aanmerking komen voor een Belgische BOB/AOP het nieuwe kwaliteitslabel kunnen aanvragen, hoewel er geen sprake is van verplichte manuele pluk, zoals vermeld staat in het cahier van de AOP Crémant de Wallonie. Bij de toelatingsvoorwaarden is er ook sprake van dat de wijnen moeten gemaakt worden door een Belgisch “familiebedrijf”. Die voorwaarde verdient zeker nog verdere toelichting.
De Belgische wijnbouw is een sector die volop in ontwikkeling is en los van het streven naar kwaliteit – dat natuurlijk voorop staat – , getuigt het ook van maturiteit dat binnen de sector ook nagedacht wordt over het commerciële aspect. Veel Belgische wijnbouwers zetten al volop in op oenotoerisme. Laten we hopen dat deze nieuwe benaming voor de Belgische mousserende wijnen er ook aan kan toe bijdragen dat de Belgische consument in de toekomst niet enkel naar Cava, Prosseco of Champagne vraagt, maar op de wijnkaart ook op zoek gaat naar een heerlijk glaasje Belbul.
Meer informatie over Belbul en de 22 wijndomeinen die zich momentaal al geëngageerd hebben, kan je vinden op de gelijknamige website.